Sıra Beklemek – O Ülkede Yağmacılar Bile Sıraya Giriyor
Sıra beklemek kimsenin hoşuna gitmez; ama araştırmalar sıraya yaklaşımın sıranın görünümü, amacı ve bizim nereli olduğumuzla ilgili olduğunu gösteriyor.
bbc.com’un haberine göre, İngilizler düzenli bir şekilde ve sabırla sırada beklemeleriyle tanınıyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) profesörü ve sıra uzmanı Richard Larson buna ilginç bir örnek veriyor. 2011’deki Londra olaylarında yağmalama girişiminde bulunan bazı insanlar bile sıranın kendilerine gelmesini bekliyordu. “Yağmacıların bile medeni bir şekilde sıraya girdiği Londra’dan başka bir yer düşünemiyorum” diyor Larson.
Dünyanın en iyi sırada bekleyen toplumunun İngilizler olduğunu düşünen tek kişi Larson değil. Yazar George Mikes da “bir İngiliz tek başına bile olsa bir kişilik sıra oluşturur” diyor. İngiliz Halkı adlı denemesinde George Orwell İngilizlerden oluşan kalabalıkların “sıraya girme isteğinden” söz eder.
Başka yazarlar da İngilizlerin sıraya girmelerinde temel özelliklerinden biri olan hakkaniyet duygusunun etkili olduğunu ifade ediyor.
Sıra Beklemek – Liverpool’daki John Moores Üniversitesi’nde sosyal bilimler profesörü ve İngiltere’de sıraya girme kültürü hakkında kitap yazan Joe Moran İngilizlerin bu konuda ünlenmesini 1940’ larda savaş nedeniyle karne uygulanan döneme dayandırıyor.
Sıra psikolojisini araştıran bilim insanları, sırada bekleyenlerin moralini bozan üç temel unsura dikkat etmek gerektiğini söylüyor: Beklerken sıkılmak, tahmin edilenden fazla beklemek ve başkasının öne geçmesi. Sıkılmayı önlemek için oldukça basit yöntemler kullanılabilir.
Örneğin 1950’lerde New York’taki gökdelenlerde asansör beklemek şikayet konusu olunca bu alanlara ayna yerleştirilmişti. Bir meşguliyet olunca bekleme süresi fazla göze batmıyordu.
Sıranın son anları da önemlidir. Uzmanlar, bekleme iyi bir şekilde sonuçlanmışsa, örneğin sona doğru akış hızlanmışsa, o ana kadar sıkıntılı geçse de bekleme süresini daha olumlu algıladığımıza inanıyor.
“Rutin sıralar sıkar insanı; ama ünlü kişiler ya da şeyler için girilen sıralar öyle değildir. Apple mağazası önünde ya da bir konser için sıraya girmek övünülecek bir şey olarak görülür. Bunlar negatif sıralar değildir” diye açıklıyor bu durumu Larson.
Sıra psikolojisinin bir başka yanı da uzun kuyrukların caydırıcı, kısaların teşvik edici oluşudur.
Fakat bazı durumlarda da sıranın uzunluğu yeni katılımcıları çekebilir. Yunanistan’ daki nakit krizi sırasında bankaların önünde oluşan kuyrukları örnek veriyor Larson.
