İnovatif Düşünmek ister misiniz?
inovasyon – inovatif düşünmek ister misiniz? yazısına, 2000 civarında yaptığı deneylerden sonra ampulü bulan ünlü mucit Thomas Alva Edison’un “Dehanın % 1’i ilham ise, %99’ u terdir.” sözleriyle başlamak istiyorum. Ve ekliyorum, bu yazıyı mevcut durumunu değiştirmek istemeyen şahıs veya şirketler okumasın; çünkü bu yazı onlar için tehlikeli olabilir. Bu yazı “inovasyon” ve “inovatif düşünme” kavramlarını önemseyenler için.
Günümüzün Sİhİrlİ Kelİmesİ İnovasyon
inovasyon kavramı; yenilik, kârlılık, gelişme, başarı, refah, mutluluk gibi bir sürü güzel sözcükleri içine alıyor. Çok sevimli görünüyor değil mi? Evet, ama buraya böyle güzel kelimeleri yan yana dizmekle gerçek hayattaki karşılıklarını bulmak, anlamlarının özel ve iş yaşamına geçirmek hiç de kolay değil. Özellikle, ürün çeşitlenmesinin hızla arttığı, rekabetin inanılmaz düzeylerde seyrettiği, organizasyonlarda meydana gelen değişimlerin hızlı ivme kazandığı bir yüzyılda, yarına dair tahmin yürütmek hiç de kolay değil. Ancak zorlukları kolaylaştırmanın bir yolu var; o da inovasyondur.
Latince “İnnovatus”, İngilizce “İnnovation” kelimesi “Yenilik, yenilikçilik” anlamlarına geliyor. Çok genel anlamda “Toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılması” olarak tanımlanabilir. OECD ile Eurostat’ın birlikte yayınladığı TÜBİTAK tercümesi Oslo Kılavuzunun 2005 sürümünde inovasyon aşağıdaki şekilde tanımlanmış:
“inovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal ya da hizmet) veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da iş uygulamalarında, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır.”
Wikipedi’ye göre, inovasyon, yeni fikirleri (ürün, metot veya hizmet gibi) değer yaratan çıktılara dönüştürme sürecidir. Bu süreç iki temel basamaktan oluşur. İnovasyon sürecini başlatması bakımından önem arz eden ilk basamak, yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasıdır. Emek ve yatırım gerektiren ikinci basamak ise ortaya çıkartılan yeni ve yaratıcı fikirlerin ticarileştirilmesi, başka bir deyişle katma değer yaratan ürün, metot veya hizmetlere dönüştürülmesidir.
Görüldüğü gibi, inovasyon kelimesi daha çok iktisadi anlamda kullanılarak meşhur olmuş bir kavram ve iki adımdan oluşmaktadır:
1-) Yeni ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması
2-) Yaratıcı fikirlerin uygulanması
Dikkat edilirse ikinci adımda bir emek ve yatırım söz konusudur. Bu durum AR-GE faaliyetlerini gerekli kılmaktadır. Böylece yeni ve yaratıcı fikirlerin ticarileşmesi, başka bir deyişle katma değer yaratan ürün, metot ve hizmetlere dönüştürülmesidir.
SINGER Örneği
İnovasyon tam olarak icat değildir. Ancak icat bu sürecin bir parçası olabilir. Bir buluş ticari getiri sağlıyorsa, henüz yapılmayan ve bilinmeyen bir şeylere dönüştürülüyorsa orada inovasyon vardır. Ancak bazen buluşu yapan ile onu ticarileştirenler aynı olmayabilir. Buna en iyi örneklerden biri SINGER dikiş makineleridir. Isaac SINGER dikiş makinesini icat eden kişi değildir. Dikiş makinesini 1846 yılında Boston’lu mucit Elias Howe tarafından icat edilmesine rağmen, icadını inovasyona dönüştürmeyi beceremediğinden hem adını icadına verememiş, hem de bunun ekonomik getirisini kazanma şansını kaybetmiştir. Bunun yanında bu icadı inovasyona dönüştürmeyi başaran Singer, dünyanın her tarafında dikiş makinesi deyince akla gelen marka ve isim olmuştur.
Burada hemen söylemeliyim ki, patentler iyi birer ipucudurlar. Bu bağlamda girişimcilerin dikkatli olmaları, patentleri izlemeleri ve incelemeleri önem kazanmaktadır. Girişimciden beklenen icat etmek değil, inovasyon yapmaktır.
Kritik Sorular
Her işletme işini büyütmek ve daha çok gelir elde etme arzusundadır. Bunu yapabilmek için kurumda inovatif çalışmalara yer vermek gerekir. İnovasyon için fırsatlar arayan bir kurumun veya kişinin şu tip sorulara cevap araması gerekir:
1-) Kaynaklarımızın kapasitesini ne tür bir değişiklik artırır?
2-) Üretim / hizmet sürecimizde nasıl değişiklik yapılırsa üretim ve karlılık artar?
3-) Nasıl bir adım atarsak ekonomik sonuçlarımızda olumlu yönde gelişme olur?
4-) Ürünümüzde / hizmetimizde yapılacak nasıl bir değişiklik ona farklı kullanım araçları açar?
Görüldüğü gibi başarılı bir inovasyon için yukarıdaki sorulara verilecek cevaplar gibi farklı düşünme ve mevcut şeyleri farklı yapmak gerekiyor. Burada Einstein’in meşhur sözünü hatırlatmak isterim:
“Bugün yarattığımız dünyanın sorunları, bu sorunları yaratırken düşündüğümüz şekilde düşünürsek çözülemezler.”
İnovatif Düşünmeyi Destekleyen Yetenekler
inovasyon ve yenilikçi fikirler inovatif düşünmenin ürünleridir. Yenilikçi ve inovatif düşünme yaygın olarak yanlış anlaşılır. Hatta yenilikçi düşünme bir zaman kaybı olarak görülür. Bu normal; bu hayatta kaşiflere mucitlere, farklı düşünenlere hep farklı gözle bakılmıştır. Hatta ünlü kaşifler, mucitler başlangıçta deli, geri zekalı, öğrenme güçlüğü çeken özel eğitime muhtaç insanlar olarak görülmüşlerdir. Ne zamana kadar? Buluşlarıyla dünyayı değiştirene kadar…
Görüldüğü gibi, inovatif ve yenilikçi düşünmeden kaçınmayın; sizin için sarf edilecek sözleri duymamak için kulaklarınızı da biraz tıkayın.
Aşağıda, size yenilikçi düşünceyi geliştirmenize yardımcı olabilecek, çalışmanız gereken yeteneklerin bir listesini sunmak istiyorum:
1-) Olaylara ve nesnelere farklı bir şekilde bakın. Örneğin bir kalemi gördüğünüzde, onu bir yazı yazan nesneden daha fazlası olarak görebilmeniz gerekir. Gördüğünüz bu yeni nesnenin üzerinde çalışın. Kalem türlerinin bu denli artmasının sebebinin ne olduğunu düşünüyordunuz?
2-) Diğerlerinin yaptıklarına bakabilmek ve bunlarda geliştirmeye bir ihtiyaç olup olmadığını görebilmek. Yenilikçi düşünmek için siz de çok mükemmel olmayan şeyleri görebilirsiniz.
3-) Bir bilgi yığınının içinden faydalı ve kullanışlı olanları ayıklayabilmek. Eğer anlamsız gibi görünen bir grup bilgiden işe yarar bir şeyler çıkartabiliyorsanız, yenilikçi düşünüyorsunuz demektir. Saçma ve anlamsız bilgi yığınlarından anlamlı bir şeyler çıkartmak doğru yenilikçilik demektir.
4-) inovasyon kişinin kendisini adamasını gerektirir. Bir şeye bağlanabilen ve ondan vazgeçemeyen bir karaktere sahipseniz, yenilikçi bir düşünür olabilmek için en önemli adaysınız demektir.
Bu dört çalışma konusunda sanırım kendinizi yetenekli görüyorsunuz. Yenilikçi düşünenlerin özellikleri sizde de varsa veya geliştirmek istiyorsanız kendinizi yakından tanıyın.
İnovatif Düşünmeniz İçin Yedi Basamaklı Süreçte İki Temel Adım Atın
Bunlardan birincisi, yeni ve yaratıcı fikirler ortaya çıkarmak, ikincisi ise yaratıcı fikirleri uygulamaktır.
Bu iki kocaman adımı yedi basamakta deneyin. Bunlar:
1-) Motivasyon Basamağı: Bu basamakta kendinize sizi neyin motive ettiğini sorunuz. Motivasyon araçlarınızı bulun; mesela; yapılan işi sevmek veya para kazanmak, fark edilmek gibi psikolojik, ticari, sosyal içsel veya dışsal motivasyon nedenlerinden biri veya bir kaçı olabilir.
2-) Bilginin Toplanması Basamağı: Üretim için hammadde ne ise, bilgi üretmek içinde veri toplamak odur. Çalıştığınız konuyla ilgili teorileri, kuralları, fikirleri, gerçekleri bilmelisiniz.
3-) Fikirlerle Oynama Basamağı: Beyin fırtınası gibi araçlarla yaratıcı ve keşfedici yönünüzü öne çıkarmalısınız. Problemleri iyi ve doğru tanımlayın. Dikkatinizi seçici olarak kullanın. Doğru sorularla kendinizi yönlendirin.
4-) Kuluçka Basamağı (Ara verme etabı): Fikir üretmek her zaman yaratıcı fikre ulaşmak anlamına gelmeyebilir. Bilinçaltı bir sürece yani fikirlerin kuluçkaya yatırılmasına da ihtiyaç duyacaksınız. Tıpkı toprağa atılan bir tohum gibi, toprak altında işleme tabi tutulması gerekir. Böylece esas konudan uzaklaşıp yeni bir fidanın ortaya çıkmasına zemin hazırlamış olacaksınız.
5-) Aydınlanma Basamağı (Yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması etabı): Bu etap kuluçkadan çıkmak anlamına gelmektedir. Bazı fikirler öne çıkar ve “aha!” dersiniz. “Buldum” (Eureka)” derken, bunu bazen tuvaletteyken, duştayken veya otobüsteyken, bazen de tatildeyken, araba kullanırken, spor yaparken dersiniz. Çünkü problemden uzaklaşmış yeni bir fikriniz gelmiştir.
6-) Değerlendirme Basamağı: Artık işiniz kolaylaşmıştır. Sizin hedefinizde olan neyse ona en yakın olanları değerlendirmeniz; bu fikirleri olgunlaştırmak ve uygulamaya hazır hale getirmeniz gerekecektir.
7-) Karar Aşaması ve Uygulama Basamağı: Artık karar aşamasına geldiniz. En parlak bulduğunuz fikrinizi öne çıkarmaya ve risk almaya değip değmediğine bakacaksınız.
Sonuç: Karar Sizin!
Gördüğünüz gibi, yenilikçi düşünme süreci mevcut durumu belirleyerek başlıyor, ne ile çalıştığınızı ve çalışmanızda ne gerektiğini, ya da istediğiniz sonucun ne olduğunu belirlemekle devam ediyor, en sonunda nereye gideceğinizi bilmenizle finale geliyor ve inovasyon sürecini tamamlamış oluyorsunuz.
Başarılı çalışmalar ve gayretler…
