Dil Bilgisi Nedir – Dil Bilgisinin Tanımı ve Anlamı
Dil Bilgisi Nedir – Dil Bilgisi, kısaca bir dilin anlamı iletmek için izlediği kurallar dizisidir. Daha açıklayıcı bir tarifi ise şöyledir; Dilbilgisi, ses bilimi, yapı bilimi, söz dizimi ve anlam bilim de dahil olmak üzere daha spesifik çalışma alanlarını kapsayan çok geniş bir terimdir.
Okuma, anlama, konuşma, beyin ve dil birbiriyle ilişkilidir. Okuma ve anlama temelde dili anlamakla mümkündür. Okuma, okuduğunu anlama ve düşündüklerini iyi ifade etme bir dilin dil bilgisi yapısına hakim olmakla mümkündür. Dil bilgisi yapısına hakim olmak dil bilgisini oluşturan bileşenlere hakim olmakla mümkündür.
Dil Bilgisini Oluşturan Temel Bileşenler
Ses Bilimi(fonoloji): Bir dilde kullanılan konuşma seslerini ve bu seslerin birleştirilmesiyle ilgili kuralları belirler. Bir dildeki en küçük ses birimlerine “fonem” adı verilir. Fonemler bir dilde anlam değişmesine neden olan en küçük ses birimleridir. Örneğin “okuma” sözcüğünde /o/, /k/, /u/, /m/ ve /a/ olmak üzere 5 adet fonem bulunmaktadır.
Yapı Bilimi (morfoloji): Sözcüklerin nasıl oluştuğunu ve çeşitli kelime bölümlerinin eklenmesi veya çıkarılmasının konuşmanın zamanını veya bölümünü nasıl değiştirebileceği bilgisi ve kurallarıdır. Örneğin, “oku(mak)” fiil sözcüğünün sonuna yapı olarak “-uyor” eklenmesi, üçüncü bir kişinin o anda bir okuma eylemi gerçekleştirdiğini ifade ederken; sözcüğün sonuna “-udum” eklenmesi, anlamı, eylemi yapan kişinin birinci tekil şahsa ve zamanı da geçmiş zaman olarak dönüştürmektedir.
Anlam Bilimi (semantik): Dilde anlam boyutunun incelenmesi ile ilgili dilbilim dalıdır. Kelimelerin veya sembollerin ne anlama geldiğini inceler.
Söz Dizimi (sentaks): Sözcüklerin ifadeler, cümlecikler veya cümleler oluşturmak için nasıl bir araya getirildiğinin kurallarını kapsamaktadır. Sözcüklerin diziliş kuralı çok önemlidir. Örneğin, “Yaz hemen gelsin.” ve “Hemen gelsin yaz.” cümleleri aynı kelimelerden oluştuğu halde, diziliş farklı olduğu için anlamlar da farklı algılanmaktadır.
TDK’ya Göre Dil Bilgisi Nedir
Türk Dil Kurumu (TDK) ise ”dil bilgisi” kelimesinin anlamını kısaca “Bir dilin ses, biçim ve cümle yapısını inceleyip kurallarını tespit eden bilim, gramer.” olarak vermektedir.
