Anne ve Baba Olmak Beyni Nasıl Değiştiriyor?
Anne ya da baba olmak, -ebeveynlik- insan yaşamının en göze çarpan ve en heyecanlı değişimlerden biridir. Anneliğin ya da babalığın beyni nasıl da değiştirdiğini biliyor muydunuz?
Bu konuda yapılmış çok farklı çalışmalar var. Bu araştırmalar gösteriyor ki, özellikle anneliğin, anne beyninde yeni sinaptik bağlantılar oluşturduğunu, buna bağlı olarak öğrenme isteğini artırdığı ve hafıza yeteneklerini geliştirdiği ortaya çıkarılmıştır.
Peki, hamileliğin hafızayı nasıl uyardığını biliyor muydunuz?
Hamilelik sürecinde anne adaylarının estradiyal ve projesteron gibi kadınlık hormonları güvenilir bir şekilde artarken, bu durum beyinde dendirt sayısında inanılmaz bir artış sağlamaktadır. Bilindiği gibi, dendirtler beyin hücrelerini ilişkili bilgilerin olduğu diğer beyin hücrelerine bağlayan sinir uçlarıdır. Ne kadar çok dendirt varsa o kadar çok nöron ilişkisi var demektir. Bu dendirtler, Richmond Üniversitesi araştırmacılarına göre, hamile bir bayanının hormonlarını zenginleştirmektedir.
Nature dergisinde yayınlanan ve anne fareler üzerinde yapılan bu çalışmaya göre anne olan farelerin yiyecekleri bulma hızı anne olmayan farelere göre 3 kat daha fazla olduğu ortaya çıkarıldı. Anne olmayan farelerin yiyecek bulma hızı 128 saniye iken, anne farelerin hızı 43,2 saniye olarak gerçekleşti.
Araştırmacılara göre bu durum, anne olan farelerin beyinlerinin yöne göre güdülenme ve amaca odaklanma gibi konularda inanılmaz bir uyum sağladığını, dolayısıyla yiyeceğin lokasyonunu ve güvenli bir şekilde kaynağa ulaşma becerilerini iyi kullandığını ortaya çıkardı.
Peki, anne ve babalık durumunda beyin nasıl çalışmakta?
1999 yılındaki bu araştırmadan başka, bir kısım araştırmacılar insan türünün anne ve babalarının da fare anneler gibi anne ve babalıktan etkilendiklerini ortaya koydu. 2003 yılında yapılan çalışma Biological Psychiatry’ da yayınlandı. Bu araştırmaya göre, özellikle annelerin, çocuklarının seslerine tepki vermede anne olmayan bayanlara göre daha hızlı tepki verdiğini gördüler. Bu durumun beyindeki amigdala gibi duygusal süreçlerin işlendiği bölgelerin ağlama sesine gülme sesinden daha fazla ve daha güçlü bir şekilde tepki verdiği gözlendi. İlginç olan ise buna sadece annelerin değil babaların da tepki verdiğiydi.
Siz de bu yazıyı okuduktan sonra -eğer bir anne veya babaysanız- bu durumlara verdiğiniz tepkiyi kendi kendinize de gözlemleyebilirsiniz. Anne olmanın veya babalık sorumluluğunun ne denli güçlü ve bir o kadar da sorumluluk gerektiren bir görev olduğu daha yakından görülecektir.
Sorumlu ve duyarlı anne ve babalara ne mutlu!
Kaynaklar
Barrett, Jennifer; Fleming, Alison S. (2011). “Annual Research Review: All mothers are not created equal: neural and psychobiological perspectives on mothering and the importance of individual differences”. Journal of Child Psychology and Psychiatry 52 (4): 368–397.
Leuner, B; Glasper, ER; Gould, E (2010). “Parenting and plasticity.” Trends in neurosciences 33 (10): 465–73.
Seifritz, E; Esposito, F; Neuhoff, JG; Lüthi, A; Mustovic, H; Dammann, G; von Bardeleben, U; Radue, EW; Cirillo, S; Tedeschi, G; Di Salle, F. (2003). “Differential sex-independent amygdala response to infant crying and laughing in parents versus nonparents.”. Biological Psychiatry 54 (12): 1367–75.
