Öğretmen Motivasyonu – Düşünün; Sizi Motive Eden Nedir?
Öğretmen motivasyonu – Profesyonel hayatta, 20. Yüzyılın ne kadar motive araçları varsa, değiştiği gibi, bunlara ait algıların tümü de alabora olmuş durumda. “Aslansın, kaplansın, kahramansın” türünden sırt tıpışlayan, ya da aba altından sopa gösteren ödül-ceza ikilemli manevi motivasyon türleri artık insanları yerinden bile kıpırdatmıyor. Savaş dönemlerinden kalan bu türden motivasyon uygulamaları yerini daha nesnel, daha çözümcü araçlara bırakıyor.
Bilimin bildiği – iş dünyasının yaptığı
Hepimiz eğitim sisteminin iyi gitmediğine dair fikir sahibiyiz. Bu fikre sahip olmada farklı nedenlerimiz olsa da nedenler arasında önemli yere sahip öğretmen etkisi ve öğrenci performansına etkisi konusunda bir yetersizlik olduğu açıkça görülüyor.
Öğretmen motivasyonu – Eğitimin öğretmen girdisi çok önemlidir. Mezuniyetten sonra mesleğinde kendini yetiştiren, sürekli gelişimine katkı veren öğretmenler olduğunu biliyorum. Aksi de söz konusu; performansını aldığı ücrete sabitleyen çok sayıda öğretmen de var. Ücrete sabitlenen bir performans gelişimi anlayışının çocukların akademik gelişimlerine kaktı sunması oldukça zor görünüyor.
Karl Duncker’in Mum Deneyi
İnsanların sabit bir fikre odaklanarak eleştirel düşünmesinin önüne geçen ve psikolojide Functional Fixedness yani İşlevsel Sabitlik adı verilen önemli bir konu vardır. Bu tam da öğretmenlerimizin yaşaması muhtemel bir durumu özetliyor. O da şudur: Bir şeyi sadece bilinen kullanımıyla değerlendirme, bilinen yöntem ve tekniklere takılıp kalma ve yeni yaklaşımları görmeme eğilimidir.
İşlevsel sabitliği Karl Duncker sunmuş ve meşhur Mum Deneyi ile test etmiştir. Bu deney davranış biliminde temel olarak alınmaktadır.
Deneyde ahşap kaplı bir duvar var, duvarın yanında bir masa ve masada bir tane mum, bir kutu raptiye ve bir kutu kibrit verilir. Önerisi şudur: Mumu masaya damlatmadan duvara sabitlemek ve mumu yakmak.
Öğretmen motivasyonu – Testte yer alan birçok kişi ilk başta mumu duvara raptiyelemeye çalışmakla ya da mumun yanını kibritle eritip duvara yapıştırmaya çalışmakla şanslarını denerler. Ancak bu yöntemler işe yaramaz. Bir süre sonra masadaki eşyalara dikkat eden kişiler çözümü bulurlar:
- Raptiye kutusunun içi boşaltılır ve duvara raptiyelenir.
- Mum, kibrit ateşi ile altı eritilerek raptiye kutusuna yapıştırılır ve yakılır.
Burada püf noktası kutuya bakıp onu yalnızca raptiye kutusu olarak görmenin ötesine geçmekte yatıyor. Deneyden, raptiye kutusunun aynı zamanda bir platform olarak başka bir işlevi olabileceği ortaya çıkıyor.
1945’lerde önerilen bu deney, kendimizi geliştirme konusundaki zihinsel bariyerlerin bizi ne denli etkilediğini ortaya koyuyor. Sabit bir fikre kilitlenmek, kargadan başka kuş tanımamak, inandıklarımızın mutlak doğru olduğuna kendimizi ikna etmek, bunların hepsi İşlevsel Sabitlik kıskacına takılan davranışlarımızdır. Bu yalnızca bir öğretmen örneğinde değil, her meslekte, her iş kolunda yaşanan olaylardır.
Yalnız öğretmenler değil, çoğu çalışan daha çok para aldığı takdirde daha çok motive olacağını düşünür; yani para odaklı dışsal bir motivasyon anlayışları vardır. Ödül-ceza sistemi yaklaşımı içinde bu anlayışlar geçen yüzyılın pozitivist yaklaşımıydı. Oysa hem dışsal, hem içsel ihtiyaçlara dayalı motivasyon araçları artmıştır; para sadece dışsal bir ihtiyaçtır.
Öğretmen motivasyonu – İçsel ve dışsal motivasyon araçları o denli arttı ki, para bunlar arasında en son konuşulan konudur. İhtiyaç odaklı yaklaşım, insan türünün en insani yönüdür. İhtiyaç kavramı, sahip olduklarımız ile olmayı hedeflediğimiz durum arasındaki farkı ortaya çıkarıyor. O halde hayattan ne beklediğimiz önemlidir. Bu da yaşam felsefesiyle doğrudan ilgilidir. Para, beklentilere, yani gerçek ihtiyaçlara ulaşmak için sadece bir araçtır. Bazen olur ki, para kaybederek mutlu olabileceğiniz, içsel motivasyon hedeflerine da sahip olabilirsiniz.
2010 yılında “Bizi neler motive diyor?” başlıklı konuşmasında Daniel Pink, özellikle iş hayatındaki 3 motivasyon aracını şu şekilde açıklamıştı: Özerklik, Ustalık, Amaç…
Minnetsiz yaşamak, yaptığı işten tatmin olma düzeyini yakalamak ve tüm bunlar için hayatın bir amacı olduğu gerçeğini göz ardı etmeden yaşamak insani olan.
Şimdi düşünün: Sizi neler motive ediyor? İhtiyaçlarınız içsel mi dışsal mı?
Beklentileriniz alçak gönüllü, motivasyonunuz yüksek olsun!
